Het decreet van 26 april 2019 over de organisatie van de eerstelijnszorg hervormt het Vlaamse eerstelijnslandschap en gaat uit van het WHO-model waarin personen met een zorg- en ondersteuningsvraag centraal worden geplaatst. Zelfregie wordt hierbij van primair belang. Om deze eigen regie te kunnen voeren, moet je over voldoende gezondheidsvaardigheden beschikken.
Ongeveer 33 tot 40% van de Belgen beschikt over te weinig gezondheidsvaardigheden om gezond te leven. Niet alleen individuele factoren zoals opleiding, taalkennis, ziekte en emoties hebben een impact op deze vaardigheden. Ook de geletterdheidseisen van de zorgomgeving zoals het medisch jargon, de gespreksstijl en -tijd, bepalen sterk hoe gezondheidsvaardig iemand is of kan zijn.
Eerstelijnsactoren zoals lokale besturen, welzijns- en zorgorganisaties en patiëntenverenigingen kunnen dus heel wat betekenen in het versterken van gezondheidsvaardigheden. Maar hoe begin je hier nu aan?
Het HealthLi Buurtkompas is een methodiek om buurtgericht gezondheidsvaardigheden te versterken in de eerste lijn, en stelt je in staat om via een omgevingsanalyse kwetsbare groepen te detecteren en hun noden in kaart te brengen. Dit helpt je om keuzes te maken: voor welke doelgroep en/of welk thema is het wenselijk om een ondersteuningsvorm uit te werken om gezondheidsvaardigheden te versterken?
In cocreatie met de gekozen doelgroep, ervaringsdeskundigen en experten kom je tot een ondersteuningspakket. De methodiek HealthLi Buurtkompas is door de Thomas More Hogeschool uitgeschreven op basis van een experimenteel project (sept. 2019 - sept. 2021) binnen eerstelijnszone Pallieterland en met de steun van het Fonds Dr. Daniël De Coninck, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.
Het is niet de bedoeling om deze methodiek te promoten als de enige manier om gezondheidsvaardigheden te versterken in de eerste lijn. Het is één manier, gegroeid uit ervaring en reflectie. Dat het een inspiratiebron mag zijn voor velen.
