Menu

De kloof tussen etnisch-culturele verenigingen en welzijns- en zorgvoorzieningen

Mensen met een migratieachtergrond gaan in de eerste plaats binnen hun eigen netwerken op zoek naar oplossingen voor problemen. Indien men binnen het gezin of de ruimere familie geen afdoend antwoord vindt, dan zoekt men verder in de informele netwerken binnen en buiten de eigen gemeenschap. Mensen die aangesloten zijn bij een vereniging opgericht door een sleutelfiguur uit de eigen gemeenschap, gaan deze sleutelfiguur en/of andere personen in de vereniging aanspreken.

04-09-2021 -

Vast staat dat mensen met een migratieachtergrond niet altijd hun weg vinden naar de gepaste hulp- en dienstverlening. Dit aanbod is in Vlaanderen heel sterk uitgebouwd, in tegenstelling tot veel landen van herkomst. Desondanks zijn mensen met een migratieachtergrond heel vaak niet of weinig op de hoogte van het aanbod zorg en welzijn. Niet enkel de informatie over hoe een dienst of organisatie kan worden bereikt, ontbreekt, maar ook de specifieke informatie over wat het aanbod juist inhoudt. Dit gebrek aan inzicht in het hulp- en dienstverleningslandschap blijkt ook uit diverse projecten die het Minderhedenforum uitvoerde of begeleidde in de afgelopen ja­ren – bijvoorbeeld ‘Give Her A Break!’ rond armoede bij vrouwen met een migratieachtergrond, ‘Zilver Aan Zet’ waarin met ouderen binnen de Turkse gemeenschap wordt gewerkt onder leiding van de Turkse Unie van België, afdeling Gent, of ‘Diva’s Samen Tegen Armoede’ waarbij het Minderhedenforum vrouwen met een migratie­achtergrond en vrouwen van de reguliere vrouwenorganisatie KVLV samenbrengt om te werken rond armoede.

Bovendien blijkt dat het gebrek aan deze kennis niet enkel een realiteit is in meer landelijke gemeentes waar verhoudingsgewijs minder men­sen met een migratieachtergrond wonen, maar evenzeer in de grote en minder grote steden in Vlaanderen en in Brussel. Dat werd alvast duidelijk in de intervisie die het Minderhedenforum organiseerde met de federaties van etnisch-culturele minderheden omtrent hoe de et­nisch-culturele verenigingen geconfronteerd worden met de stijgende armoede bij hun leden en achterban.

Heel dikwijls komen mensen met een migratieachtergrond met hun hulpvragen terecht in lokale etnisch-culturele verenigingen. Die lokale initiatieven zijn sterk in het voorzien in een aangepast vrijetijdsaan­bod en zijn onmisbaar voor vele mensen met een migratieachtergrond. Ze zijn echter niet altijd uitgerust met de nodige knowhow en midde­len om hun doelgroep ook voldoende te ondersteunen of gericht door te verwijzen aangaande welzijns- en zorgvragen. Indien de vereniging in kwestie aangesloten is bij een federatie, stellen betrokkenen indien nodig daar de vraag. Bij een federatie zijn betaalde krachten werkzaam, educatieve medewerkers met veelal een sociaal-culturele werkoplei­ding. Sommige van deze medewerkers kennen de sociale kaart enigs­zins, anderen helemaal niet. Dit overstijgt hun eigenlijke opdracht, met name de begeleiding van aangesloten lokale verenigingen.

Vaak zijn de hulpvragen die terechtkomen bij een federatie dan ook complex. Eenvoudige hulpvragen kunnen lokale verenigingen dikwijls zelf oplossen. In dit proces kruipt niettemin (veel) tijd waardoor pro­bleemsituaties intussen soms escaleren.

Daarnaast ontbreekt de aansluiting van de lokale etnisch-culture­le verenigingen met traditionele spelers in het welzijnswerk zoals de OCMW’s of de CAW’s. Doorgaans kennen de respectievelijke actoren elkaar niet of onvoldoende. Dat de expertise aangaande zorg en hulp­verlening ontbreekt bij de etnisch-culturele verenigingen die met ar­moede bij hun leden geconfronteerd worden, is gedeeltelijk ook te verklaren doordat zij in se een opdracht hebben (of hadden) als soci­aal-culturele vereniging. Hoewel armoedebestrijding initieel een ex­pliciete plaats had binnen het sociaal-cultureel werk, is gaandeweg het accent meer en meer op vrije tijd gaan liggen.

Tegelijkertijd zijn zowel welzijns- en zorgvoorzieningen als et­nisch-culturele verenigingen in een superdiverse context op zoek naar partners om mee samen te werken – in het bijzonder om een gerichter antwoord te kunnen bieden op de complexe hulpvragen van hun doel­groep. Netwerken zijn dan ook aangewezen in een dergelijke context.

“Een netwerk is een systeem van sociale dienstverlening dat een meerwaarde kan bieden aan een populatie geconfronteerd met diverse noden, op een manier die niet kan bereikt worden door één enkele organisatie” (Provan & Milward).

Men zou daarom kunnen verwachten dat ook met etnisch-culturele verenigingen heel wat netwerken worden uitgebouwd.

Uit een mixed methods onderzoek naar netwerkvorming in Antwer­pen aan de hand van sociale netwerkanalyse en kwalitatieve diep­te-interviews om deze netwerken te verklaren, blijkt er evenwel een significante kloof te bestaan tussen etnisch-culturele verenigingen en formele welzijns- en zorgvoorzieningen. Dat impliceert dat er tussen de beide types organisaties wei­nig tot geen cliënten worden doorverwezen, informatie wordt uitge­wisseld of caseoverleg gepleegd. De wereld van het reguliere sociaal werk en die van het informele sociaal werk blijven twee heel aparte werelden.

Meer informatie? Check onze publicatie Sociaal schaduwwerk.

Ook interessant

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 6): Van impact naat impactgedreven handelen | Print zonder abonnement

Hans Grymonprez
Griet Briels

Bestel

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 4): Kinderrechten en grondrechten, beleidspraktijk | Print zonder abonnement

Peter Cousaert
Hans Grymonprez
Jolijn De Haene
Zita De Pauw
Imke Pichal
Ilse Holvoet
Kathleen Emmery
Isabel Devriendt
Kurt Peeters

Bestel

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 7): Vrije tijd, een hefboom voor sociaal beleid | Print zonder abonnement

Hans Grymonprez
Griet Briels

Bestel

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 8): Voedselhulp onder protest | Print zonder abonnement

Hans Grymonprez
Griet Briels

Bestel

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 9): Een betaalbare woonst voor iedereen: een utopie of niet? | Print zonder abonnement

Hans Grymonprez
Griet Briels

Bestel

Sociaal beleid & werk

Bouwen aan een breed sociaal beleid (Cahier 11): Inclusief samenleven: lokale besturen als spil bij integratie en inburgering | Print zonder abonnement

Hans Grymonprez
Griet Briels

Bestel